Je denkt erover na om een franchiseformule te starten.

Wat betekent het voor je bedrijf als je franchisegever zou worden en gaat samenwerken met franchisenemers? Hoe waarborg je dat je juridisch verantwoorde afspraken maakt, en tegelijkertijd je franchiseformule waar nodig verder ontwikkelt?

Over deze vragen zou iedere startende franchisegever moeten nadenken voor het maken van afspraken met de franchisenemers. De afspraken die je in meerjarige franchisecontracten vastlegt kunnen namelijk bepalend zijn voor zowel je bedrijfs- en franchisemodel, als de continuïteit van de franchiseformule.

In dit artikel geef ik je twaalf praktische juridische tips die iedere (startende) franchisegever kan gebruiken bij het opzetten van een franchiseformule.

1. Voorovereenkomst

Heb je gedacht aan de voorovereenkomst? Een franchise-voorovereenkomst is de overeenkomst waarin je als franchisegever met de aspirant-franchisenemer afspraken maakt over de te geven informatie in de fase voordat je daadwerkelijk een franchiserelatie aangaat.

Als franchisegever kun je in de voorovereenkomst vastleggen welke informatie je verstrekt, met welk doel, gedurende welke periode en dat de franchisenemer de verkregen informatie geheim zal houden. Eventueel ook voorzien van een non-concurrentiebeding. Om misbruik van je verstrekte informatie te voorkomen kun je een regeling opnemen voor sancties en/of boetes bij overtreding.

Zo kan de voorovereenkomst je de gewenste zekerheid en houvast bieden om tegemoet te komen aan de wens van een geïnteresseerde aspirant-franchisenemer om vertrouwelijke informatie te krijgen over de franchiseformule en de exploitatie van een franchisevestiging.

Wil je hier meer over lezen? Via de volgende link vind je mijn artikel op deze website over de waarde van de franchise-voorovereenkomst.

2. Spelregels in de onderhandelingsfase

Als onderhandelende franchisegever heb je te maken met juridische spelregels in de onderhandelingsfase. In het bijzonder met betrekking tot je informatieverstrekking ten opzichte van je franchisenemers.

Sinds juli 2016 is de wetgeving op het gebied van informatieverschaffing in de onderhandelingsfase strenger geworden. Op basis van die veranderde wetgeving kun je als franchisegever – kort gezegd – gehouden zijn om voldoende volledig te zijn in je informatieverstrekking, zodat een franchisenemer een zogenoemd ‘voldoende geïnformeerd besluit’ kan nemen over het aangaan van de franchiseovereenkomst. Zou je dit niet doen, dan kan het risico van aansprakelijkheid voor de schade die de franchisenemer oploopt actueel worden.

Ter voorkoming van aansprakelijkheidsdicussies en rechtszaken is het dan ook zaak al voorafgaand aan het sluiten van het franchisecontract zorgvuldig en weloverwogen te werk te gaan. Mocht je voornemens zijn vertrouwelijke informatie te verstrekken, dan zou de hiervoor besproken franchise-voorovereenkomst tot op zekere hoogte uitkomst kunnen bieden.

Specifieke wetgeving voor franchiseovereenkomsten is er momenteel (november 2018) nog niet. Mocht dergelijke wetgeving er in de toekomst komen, dan is het zaak ook daarop te anticiperen.

3. Franchiseprognose verstrekken?

Ben je als franchisegever verplicht een prognose te verstrekken? In een recente uitspraak (2018) oordeelde de Hoge Raad – kort gezegd – dat de franchisegever de franchisenemer niet had hoeven in te lichten omtrent de omzet- en winstverwachtingen. Echter: die zaak ging over een geschil uit 2012. Let daarom op de hiervoor besproken in juli 2016 veranderde wetgeving op het gebied van informatieverschaffing in de onderhandelingsfase, zodat je voor te sluiten franchiseovereenkomsten met dit veranderde wettelijk regime rekening houdt.

Bovendien is het mogelijk dat als je als franchisegever goed bedoeld een rapport opstelt met te verwachten omzet- en winstinformatie en die verstrekt aan een franchisenemer, dat je aansprakelijk kan worden gehouden voor fouten in dat rapport in verband met de schade die een franchisenemer daardoor lijdt. Dit zelfs als je niet weet dat je rapport fouten bevat en die fouten (onbedoeld) door onzorgvuldigheid zijn ontstaan. Weet dus dat het zaak is zorgvuldig te werk te gaan met franchise-prognoses.

4. Verdienmodel en franchisenemerscapaciteiten

Een gezond verdienmodel voor je franchiseformule is niet alleen voor de franchisegever, maar ook voor de franchisenemers van belang. Een zakelijke aspirant-franchisenemer zal daar begrip voor hebben, mede gelet op diens eigen belang bij continuïteit van de franchiseformule.

Bereken daarom wat de fee-structuur, het prijsbeleid van inkoop- en verkoopprijzen en de verdeling van de opbrengst van internetverkoop betekent voor je franchiseorganisatie als geheel.

Stimuleer dat de aspirant-franchisenemer zelf nadenkt over en onderzoek doet naar het starten van een eigen onderneming op basis van je franchiseconcept, de te verrichten investeringen, de kosten en het rendement. Een weloverwogen aspirant-franchisenemer zal hier zelf ook meer over willen weten alvorens als franchisenemer aan de slag te gaan.

Verricht ook onderzoek naar de opleidingen, het arbeidsverleden en de ondernemerscapaciteiten van de aspirant-franchisenemer. Hierdoor krijg je meer inzicht in de mogelijkheden, de uitdagingen en de slagingskans voor een succesvolle exploitatie van een eigen franchise-exploitatie door de aspirant-franchisenemer.  

5. Duidelijk franchisehandboek

Maak een duidelijk franchisehandboek. Hierdoor draag je eraan bij dat franchisenemers voortvarend te werk kunnen gaan door duidelijkheid te hebben over de handelswijze op verschillende terreinen van de bedrijfsvoering.

Door richtlijnen en regels in het handboek waarborg je nog beter de uniformiteit van de franchiseformule, wat weer (mede) in het belang is van de herkenbaarheid bij het publiek.

6. Rechtsvorm franchisenemers

Met wie doe je eigenlijk zaken? Heeft de franchisenemer een eenmanszaak, een v.o.f. of een B.V.? En wat als de franchisenemer de rekeningen onbetaald laat: is er dan een persoon die hoofdelijk aansprakelijk is of daarvoor borg staat? Check dat voor ondertekening van het franchisecontract.

Wat als er twee personen eigenaar en/of bestuurder zijn van het bedrijf van de franchisenemer, en die twee personen gaan uit elkaar: heb je daarvoor een regeling opgenomen in de franchiseovereenkomst?

7. Uitrol van de franchiseformule

Als franchisegever geef je – kort gezegd – je franchisenemers (als zelfstandig ondernemers) het recht om gebruik te maken van je franchise-concept met de daarbij horende naam en/of het merk en de knowhow, gericht op de verkoop van goederen en/of diensten. Vaak is dit gekoppeld aan een exclusief gebied, ook wel het franchiserayon. Denk vooraf na hoe je de rayons wil verdelen als je van plan bent om in de komende jaren meerdere franchisenemers te werven. 

Wil je als franchisegever werken met meerdere franchiseformules? Bijvoorbeeld een formule met vaste franchisevestigingen en met mobiele franchise-units voor evenementen? Creëer daar duidelijkheid over: maak in de franchiseovereenkomst een regeling over het recht en de voorwaarden van een franchisenemer te mogen deelnemen aan de andere franchiseformule, alsmede over het recht van een franchisenemer van een andere formule actief te zijn in hetzelfde rayon.

8. Ondersteuning en overleg met de franchisenemers

Wat doe je aan ondersteuning en overleg? Maak dat kenbaar. Zeg daarbij geen activiteiten of taken toe die je niet kunt nakomen. Zo voorkom je teleurstelling bij de franchisenemers en discussie over je eigen verplichtingen.

Hoe wil je de samenwerking en het overleg met je franchisenemers laten verlopen? Zet de overlegstructuur op papier.
Dat kan via de franchiseovereenkomst, met eventueel een uitwerking in een bijlage en/of het franchisehandboek. Dit gaat met name over de frequentie van het overleg met een individuele franchisenemer en de te bespreken onderwerpen.

Bij groei van je franchiseformule kun je denken aan overleg op franchiseraad-niveau. Een franchiseraad kun je in het leven roepen als zich meerdere franchisenemers hebben aangesloten. Via een franchiseraadreglement, als bijlage bij de franchiseovereenkomst, kun je een regeling uitwerken voor de frequentie, de gespreksonderwerpen en de inbreng en de bevoegdheden van de franchisenemersleden van de franchiseraad.

Wil je meer lezen over het belang van gestructureerd overleg met je franchisenemers? Lees dan het artikel over de franchise-overleg-structuur: “Gestructureerd franchiseoverleg = meer franchisesucces” op deze website (pepfranchiselawyer.nl).

9. Tussentijds stoppen op grond van de franchiseovereenkomst? 

Wat als de franchiserelatie met een specifieke franchisenemer geen succes is? Wil je eerder, tussentijds, afscheid kunnen nemen van die franchisenemer? En onder welke voorwaarden mag een franchisenemer eerder uit zichzelf afscheid nemen van je franchiseformule?          

Als je bijvoorbeeld de mogelijkheid van tussentijdse opzegging wil hebben, is het zaak dit in de franchiseovereenkomst op te nemen. Alsook na te denken over de duur van het te sluiten franchisecontract. Doe je dit niet en sluit je een meerjarige franchiseovereenkomst, van laten we zeggen vijf jaar, dan kun je in principe het contract pas opzeggen tegen het eind van de looptijd.

Door een goede regeling over opzegging en ontbinding van de franchiseovereenkomst, weten beide partijen beter waar ze aan toe zijn en houd je meer grip op je franchisenemersbestand en de duur van de te sluiten franchiseovereenkomsten.

10. Kwaliteit, non-concurrentie en geheimhouding

Houd de continuïteit van je franchiseformule op lange termijn voor ogen. Check daarom of je alle gewenste kwaliteitsbedingen (zoals de zogenoemde HACCP-eisen bij verkoop van food), geheimhoudingsbedingen en non-concurrentiebedingen in de franchiseovereenkomst hebt opgenomen.

Als je dat hebt gedaan, ben je er nog niet. Want wat als de franchisenemer de kwaliteits-, non-concurrentie-afspraken en/of geheimhoudingsafspraken overtreedt? Bedenk in dat kader een regeling voor de sancties en boetes die dan gelden. Dit kun je zien als een extra prikkel en waarborg voor het naleven van de afspraken in het belang van het voortbestaan van de franchiseformule. Alsmede (indirect) in het belang van de andere franchisenemers bij continuïteit van de franchiseformule en optimale prestaties door alle franchisenemers.

11. Duidelijke verkoopregeling van het franchisenemersbedrijf

Wat als een franchisenemer stopt? Mag de franchisenemer het bedrijf verkopen aan een andere partij? En moet die geïnteresseerde partij dan ook franchisenemer worden? Is de franchisenemer gehouden de franchisevestiging aan te bieden aan jou als franchisegever? Wat als er geen geïnteresseerde koper is: ben je als franchisegever dan gehouden een investeringsvergoeding en/of goodwillvergoeding te betalen aan je stoppende franchisenemer?

Denk over al deze gevallen na als je de franchiseovereenkomst sluit en zorg voor een duidelijke overdrachtsregeling of verkoopregeling met betrekking tot de franchisenemersvestiging. Alle mogelijke scenario’s behoeven daarbij je aandacht.

12. Andere documenten en contracten

Wil je meer schriftelijke afspraken maken met de franchisenemers? Bijvoorbeeld via een it-contract, een leasecontract en/of een (onder)huurcontract? Het is zaak die contracten ook tijdig te maken en aan te bieden aan de franchisenemer, namelijk op het moment van het sluiten van de franchiseovereenkomst.

Hiermee voorkom je onnodige heronderhandeling over besproken zaken nadat de franchisenemer is gestart. Bovendien bied je de franchisenemer hierdoor tijdig duidelijkheid over alle te maken afspraken.

Meer lezen?

Bij de praktische tips in dit artikel kan ik veel extra uitleg, nuances, aanvullingen en uitzonderingen noemen. Periodiek publiceer ik op deze website nieuwe artikelen over aan franchise gerelateerde juridische onderwerpen.

Conclusie – succesvol franchisegeverschap

De conclusie is dat als je juridisch verantwoord wil communiceren en contracteren, dat je over diverse franchise-aspecten tijdig duidelijke afspraken moet maken met je franchisenemers. Denk hierbij niet alleen aan de afspraken in de franchiseovereenkomst, maar ook aan de franchise-voorovereenkomst, het franchisehandboek en het franchiseraadreglement.

De afspraken die je als franchisegever maakt vergen, net als de communicatie met je franchisenemers, doorlopend je aandacht. Dit in het belang van de continuïteit en de ontwikkeling van je franchiseformule.

Over de auteur

Jorg van de Peppel
Franchiserechtadvocaat bij Pep Legal

Met mijn kennis en ervaring denk ik voor franchisegevers en franchisenemers in juridische oplossingen voor hun franchiserecht vraagstukken.